-
1 анда бер, монда бер
1) там и сям; то там, то сям; там-сям; ко́е-где, ко́й-где, (то́лько) места́ми; и́зредка2) и́зредка, иногда́, от слу́чая к слу́чаю3) в знач. определения едини́чные, отде́льные, ре́дкие; одино́чные -
2 анда
1. местно-вр. п. от ул1) в (на) нём, в (на) ней, в (на) ниханда (сумкада) бер әйбер дә юк — в ней (су́мке) ничего́ нет
хикмәт анда (акчада) түгел — суть не в них (деньга́х)
анда (табында) ниләр генә юк иде! — чего́ то́лько не́ было на нём (столе́)!
2) в э́томсәбәп анда түгел — причи́на не в э́том
2. нареч.анда (бу күренештә) ниндидер табигать сере ята — в э́том (явле́нии) кро́ется кака́я-то та́йна приро́ды
1) тамкайда дуслык, анда көч — где дру́жба, там си́ла
булды инде анда: җырлаштык та, биештек тә — всё бы́ло там: и пе́ли, и пляса́ли
2) туда́анда карама — не смотри́ туда́
анда барырга күңел тартмый — не тя́нет (меня́) туда́
3) разг. там, тогда́, пото́манда күз күрер әле — там ви́дно бу́дет
•- анда таба••анда да, монда да — и тут, и там; тут и там; там и тут (поспевать, бывать, участвовать)
- анда да- анда бер, монда бер -
3 монда
нареч.1) здесь, тутмонда юк инде ул — его́ уж нет здесь
монда ни эшләп торасың? — что ты тут де́лаешь?
тегендә дә, монда да — и там, и тут
бер аягың анда булса, бер аягың монда булсын — (погов.) бы́стренько сбе́гай (букв. пусть одна́ нога́ бу́дет там, друга́я - здесь)
2) в э́том, в э́том де́лемонда мин сиңа ярдәм итә алмыйм — в э́том (де́ле) я тебе́ не смогу́ помо́чь
3) сюда́монда кил инде — иди́-ка сюда́
монда хәтле (чаклы) — досю́да
-
4 анысы
мест. указ.1)а) тот, та, тоанысын түгел, бусын бир — пода́й не тот (ту, то), а э́тот (э́ту, э́то)
анысы да ярамый, монысы да ярамый — ни тот, ни друго́й не подхо́дят
комбайнның анысында күршем эшли — на том комба́йне рабо́тает мой сосе́д
б) при замещении сл., имеющих ф. только мн. теанысын сорамаган идем бит күзлекнең — я же не те очки́ проси́л
2) э́то, сие́анысы вак эш — э́то ме́лочи
анысы безгә бәйле түгел — то (сие) от нас не зави́сит
анысына вакыт җитмәде — на э́то не хвати́ло вре́мени
ярый, анысын эштән соң сөйләшербез — ла́дно, поговори́м об э́том по́сле рабо́ты
3) в знач. нареч. анысында в тот раз, тогда́анысында бу киноның эчтәлеген аңлап бетермәгәнмен — (в тот раз) я не до конца́ по́нял, ока́зывается, содержа́ние э́той карти́ны
4) в знач. частицы -то (коне́чно)авызыннан сер чыкмый анысы — секре́ты-то он (коне́чно) уме́ет храни́ть
булышырлар анысы — помо́чь-то помо́гут (коне́чно)
сынатмассыз анысы — подвести́-то не подведёте (коне́чно)
•- анысы да бер эш
- анысы да монысы
- анысы анда, монысы монда
- анысын анда, монысын монда
- анысыннан да бигрәк -
5 хикмәт
сущ.1) му́дрость, прему́дрость; зна́ниехалык хикмәте — наро́дная му́дрость
зур хикмәт иясе — вели́кий мудре́ц
2) уст. филосо́фское уче́ние, филосо́фия3) сокрове́нный (та́йный) смысл; скры́тая причи́на (моти́в); та́йна, секре́тхикмәтенә төшенү — разгада́ть, пости́чь смысл (чего-л.)
монда ниндидер бер хикмәт бар — здесь кро́ется кака́я-то та́йна, здесь что́-то нечи́сто
менә кайда (нәрсәдә) — хикмәт вот в чём, ока́зывается, всё дело (загво́здка); вот где соба́ка зары́та
китапның һәрбер сүзендә зур хикмәт ята — в ка́ждом сло́ве кни́ги зало́жен большо́й смысл
хикмәт анда түгел — причи́на (де́ло) не в э́том
4) перен. чу́до; интере́сное зре́лищениндидер хикмәт белән исән калды — каки́м-то чу́дом он оста́лся жив
менә нинди хикмәтләр бар икән! — вот каки́е, ока́зывается, быва́ют чудеса́
бу нинди хикмәт? — это что за чудеса́? чу́дно! удиви́тельно! стра́нно!
5)а) лит. хикме́т, стихотво́рная при́тча (форма средневековой лирической поэзии с философско-дидактическим содержанием)Мәүла Колый хикмәтләре — хикме́ты Мавля́ Колы́я
б) фольк. коро́ткий прозаи́ческий расска́з филосо́фского и́ли назида́тельного хара́ктера•- хикмәт сату
См. также в других словарях:
анда — а. 1. Урынны күрсәтә һәм аның сөйләүчедән ераграк икәнлеген белдерә; ул урында; киресе: монда 2. Ул алмашлыгының урын вакыт килешендәге формасы: ул кешедә, аңарда. Нин. б. әйбергә, мәсьәләгә яки кешегә ишарә итеп әйтелә анда эшең булмасын 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ары-бире — рәв. 1. Арлы бирле, ары да бире. Як якка, төрле якка, алан йолан 2. Тегеләй болай 3. Нин. б. эш хәлнең урынын конкретлаштырмый гына сөйләгәндә кулланыла: кая да булса, анда монда, берәр кая ары бире барасың юкмы?. АРЫ БИРЕЛЕК – Җиренә җиткермичә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге